Beslenme
ve hayat tarzı değişikliğine rağmen kabızlığı düzelmeyen kişiler için kabızlık ameliyatı
uygun bir tedavi yöntemi olabilir. Kabızlık ameliyatının nasıl yapılacağı
ise kabızlığa yol açan nedene göre
farklılık gösterir. Dolayısıyla açık cerrahi, laparaskopik veya robotik cerrahi
yöntemler kullanılabilir. Örneğin anal fissür dediğimiz makat çatlağı yüzünden
meydana gelen kabızlık ameliyatı için açık cerrahi yöntem uygulanırken intusepsiyon dediğimiz bağırsak sarkmasına
bağlı kabızlıkta ise laparaskopik veya robotik cerrahi yöntem kullanılır.
Ancak
kabızlık ameliyatı kararı verebilmek son derece önemlidir. Bu yüzden ilgili
doktorun deneyimi son derece önemlidir. Mutlaka önce detaylı bir fizik muayene
yapılmalı, akabinde gerekirse bazı tetkikler istenmeli ve doğru
yorumlanmalıdır.
Kabızlık
ameliyatı kararı öncesi yapılacakları şöyle özetleyebiliriz:
1-Anamnez
ve Fizik muayene:
İyi
hekimlik uygulamalarının en önemli parçası anamnez ve fizik muayenedir. Anamnez
hastaların hastalıklarını teşhis etmek ve mevcut durumlarını anlamak için
sorular sorup cevaplarını alarak bilgi toplamak demektir. Sorulacak sorular
belli bir düzen ve sıra içinde sorulmalıdır. Maalesef günümüzde görüntüleme ve
laboratuvara dayanan eğitim sistemi yüzünden hastalarla neredeyse
konuşulmamakta ve muayene edilmemektedirler. Oysa hasta ile şikayetleri
hakkında bilinçli sorulacak birkaç soru ve muayene bile hastalıkların büyük bir
kısmının teşhis edilmesine yardımcı olacaktır.
Dolayısıyla
dikkatli yapılacak anal bölge muayenesi ile kabızlığa neden olan makat çatlağı
(anal fissür), perianal fistül, anal darlık, anal kanser ve distal rektum
kitleleri kolayca teşhis edilebilir.
2-
Kolonoskopi
Kolonoskopi ucunda kamera ve ışık sistemi olan uzunca bir kalın kablo benzeri tıbbi bir cihaz yardımı ile bağırsakların içinin incelenmesi demektir. Beslenme ve hayat tarzı değişikliğine rağmen kabızlıkları düzelmeyen kişilere kolonoskopi yapılması önerilir. Kolonoskopi sayesinde bağırsak içinde herhangi bir kanser veya kanser öncüsü hastalığın varlığı, ülseratif kolit, crohn gibi enflamtuar hastalıklar ile bağırsak darlığının olup olmadığı kolayca anlaşılabilir.
3-
MR Defakografi
Kabızlık durumunun değerlendirilmesinde kullanılan en değerli testtir. MR kullanıldığı için test sırasında ışın alınmaz. İşlem sırtüstü yatar vaziyette yaklaşık yarım saat sürer. MR defakografi dinamik bir görüntüleme yöntemidir. Yani çekim sanki kişi büyük tuvaletini yapıyormuş gibi uygulanır. Bu sayede pelvik kasların durumu, yetersiz boşalma, bağırsak intusepsiyonu, rektal prolapsus ve rektosel gibi sorunların var olup olmadığı net bir şekilde anlaşılır.
4-Kolon Transit Zamanı Ölçümü
MR
Defakografi testi ile sorun saptanmadığı
zaman yapılması önerilir. Kalın bağırsağın dışkıyı ne kadar sürede ilettiğini
gösterir. Bu test için kişi içinde 20 adet çok küçük halkanın olduğu bir kapsül
içer. Bu halkaların özelliği röntgen çekimi esnasında görünür olmalarıdır.
Böylece dışkının içine karışan halkacıklar dışkının kalın bağırsağı kat etme
süresi saptanmış olur. kalın bağırsağın
hangi kısmında bulunduğunun görülebilmesidir. Örneğin Pazar günü içilen kapsül
sonrası her gün çekim yapılır. Genellikle beşinci günde kapsüllerin
tamamının bağırsaktan atılması beklenir.
Eğer 24 halkadan 6 ve üzeri halen bağırsaklar içinde kalmışsa sorun var
demektir. Eğer halkalar kalın bağırsak boyunca yaygın kalmış ise “kolonik
inertia” denilen kalın bağırsağın ileti kusuru var demektir. Bu kalın
bağırsağın nörolojik bir hastalığı olarak bilinir.
Kabızlık, ilaçlar, diyet değişiklikleri ve diğer tedavilere yanıt vermiyorsa ve altta yatan ciddi bir tıbbi durum (örneğin bağırsak tıkanıklığı veya ciddi rektal prolapsus) varsa ameliyat gerekebilir.
İyileşme süreci ameliyatın türüne bağlıdır. Genellikle hastalar, ameliyattan sonra birkaç hafta içinde normal aktivitelerine dönebilirler. Ancak tam iyileşme süresi 6 hafta veya daha uzun sürebilir. Doktorun önerdiği diyet ve egzersiz talimatlarına uymak önemlidir.
Her ameliyat gibi, kabızlık ameliyatı da enfeksiyon, kanama, bağırsak yaralanmaları veya bağırsakların yeniden tıkanması gibi riskler taşıyabilir. Bu nedenle ameliyat sonrası doktor takibi önemlidir.
Kabızlık ameliyatı genellikle sorunun kaynağını giderir ve kabızlık semptomlarını hafifletir. Ancak, ameliyat sonrası sağlıklı bir diyet ve yaşam tarzı sürdürmek, kabızlığın yeniden ortaya çıkmasını önlemeye yardımcı olur.
Ameliyattan sonra, doktorunuz tarafından önerilen diyet planına uymanız önemlidir. Genellikle düşük lifli yiyeceklerle başlar, zamanla daha lifli gıdalara geçiş yapılır. Bol su içmek ve yumuşak yiyecekler tüketmek de tavsiye edilir.
Ameliyat öncesi süreçte, bağırsak temizliği için belirli ilaçlar ve diyet kısıtlamaları uygulanabilir. Ayrıca, doktorunuz ameliyat öncesi sağlık durumunuzu değerlendirmek için çeşitli testler yapabilir.