Rny gastrik
bypass ameliyatı Nedir? Kimlere yapılır?
Rny gastrik bypass ameliyatı gastrik
bypass ameliyatının bir türüdür ve kilo vermeye yardımcı olan bir obezite
cerrahisi yöntemidir. Türkçede mide bypass ameliyatı olarak da bilinir. Rny gastrik bypass ameliyatı hem yeme
miktarını kısıtlar hem de yenilen gıdaların emilimini azaltır.
Rny gastrik bypass ameliyatı gastrik
bypass cerrahisinin en sık uygulanan versiyonudur. Bu ameliyat ile mide hacmi eskisine göre nerdeyse %95 oranında
küçülür ve küçük mide ince bağırsağın ileri bir kısmına bağlanır. Rny gastrik bypass ameliyatından sonra
kişiler eskisine göre az miktarda gıda ile erkenden doyarlar. Aynı zamanda yenilen
besinler de daha az emilir. Bu sayede alınan günlük kalori miktarı düşer ve
kişi kilo vermeye başlar. Dolayısıyla rny
gastrik bypass ameliyatı sonrası kişinin hem yeme kapasitesi azalır hem de
yedikleri daha az ince bağırsaktan emilir. Emilimin azalması rny gastrik bypass
ameliyatının en önemli etkisidir.
Örneğin rny gastrik bypass ameliyatı
olan biri 100 kalorilik bir gıda yediği zaman 20-25 kalorisi ince bağırsaktan
emilmez.
Rny gastrik bypass ameliyatı en az
altı ay süreyle diyet ve egzersiz yapmalarına rağmen kilo veremeyen kişiler
için uygundur. Rny gastrik bypass
ameliyatı olacak kişilerin ya vücut kitle indeksleri 40 kg/m2 ve üstü
olmalı ya da vücut kitle indeksleri 35-40 kg/m2 arasında ama şeker hastalığı,
yüksek tansiyon, uyku apnesi gibi yandaş hastalıklardan birinin de bulunması
gerekir. Son senelerde vücut kitle indeksi 30-35 kg/m2 arasında olup ilaç ile
kontrol edilemeyen Tip-2 şeker hastalarının tedavisi içinde rny gastrik bypass ameliyatı tavsiye
edilmektedir. Örneğin boyu 160 cm ve 100
kg olan birisi hiçbir hastalığı olmasa bile gastrik bypass ameliyatı için
uygun kabul edilir. Çünkü bu kişinin vücut kitle indeksi 40 kg/m2 üzerindedir. Bu
kişinin rny gastrik bypass ameliyatı
olması için aranan diğer bir kriter ise son altı ay içinde diyet ve egzersize
rağmen kilo verememiş olmasıdır. Aynı kişinin 80 kg olması halinde ise rny gastrik bypass ameliyatı olabilmesi
için tip 2 şeker hastalığı, yüksek tansiyon, uyku apne sendromu, eklem
rahatsızlığı gibi sorunlarından birisinin olması gerekirdi. Bu kişi daha da düşük
kiloda olsaydı rny gastrik bypass
ameliyatı olabilmesi için ilaçlarla kontrol edilemeyen tip 2 şeker
hastalığının da bulunması gerekirdi.
Yeme
miktarını kısıtlayan ve rny gastrik
bypass ameliyatı tam teşekküllü bir hastanede laparoskopik yöntemle genel
anestezi altında yapılır. Laparoskopik
yönteme “kapalı ameliyat” da denir. Laparoskopik yöntemde rny gastrik bypass ameliyatını yapacak doktor karın içini önce
karbondioksit gazı ile şişirir ve sonra bir kamera ile karın içine girer. Daha
sonra uzunca çubuk şeklinde ki birkaç adet cerrahi cihaz 5-10mm arası cilt
kesilerinden karın içine sokulur.
Daha sonra mide yemek borusunun bitim yerinden yaklaşık 7-8 cm aşağısından küçücük bir cepçik haline getirilir. Yeni mide cepçiğinin hacmi yaklaşık 50cc kadardır. Böylece midenin yaklaşık %95’lik kısmı devre dışı kalır. Gastrik bypass ismi midenin büyük kısmı devre dışı kaldığı için verilmiştir. Küçülen mide çıkışından sonra ince bağırsağa hastanın obezite derecesine göre 75cm ila 100cm ileri bir kısmından bölünür ve bağırsağın devam eden kısmı yeni küçük mideye bağlanır. Daha sonra obezite derecesine göre yeni mide ile bağlantısı yapılan ince bağırsağın 100cm ila 200cm ilerisine (götürücü bağırsak) mide çıkışından itibaren 75cm ila 100cm den bölünmüş olan ve sindirim enzimlerini getiren bağırsak kısmı bağlantısı yapılır. Rny gastrik bypass ameliyatında hem küçük mide ince bağırsak ile birleştirilir hem de ince bağırsak ince bağırsağa bağlanır. Bu tip gastrik bypass ameliyatına “RNY Gastrik Bypass Ameliyatı” isminin verilmesinin nedeni de bağlantı özelliğinden dolayıdır.
Daha sonra
kaçak testi yapılır, olası kanamaları gözlemlemek için karın içine bir dren yerleştir
ve cilt kesileri dikilerek üstü gazlı bez ile kapatılır. Hasta anestezi uzmanı
kontrolünde uyandırılır, tamamen kendine gelinceye kadar ameliyathane içinde
bir süre tutulur. Daha sonra ameliyathaneden geceyi geçireceği servis yatağına
alınır. Servis hemşiresi doktorun önerdiği serum ve ilaçları uygulamaya başlar.
Hasta yatağına geldikten 6 saat sonra her şey yolunda ise ayağa kaldırılarak
yürütülür. Bulantı ve kusma hissi yoksa 6 saat sonra çok sıcak çay içer gibi
minik yudumlarla su içilebilir. Ertesi gün de serum ve ilaç tedavisine devam
edilir hasta yudum yudum su içmeyi sürdürür. Öğlen ve akşam saatlerinde et
suyu, tavuk suyu yoğurt püre gibi şeyler yiyebilir. Ertesi gün doktor ziyaretinde
kişi yeterince sıvı içebiliyor ve tüm
bulguları stabil ise dreni çekilir, pansumanı değiştirilerek taburcu edilir.
Rny gastrik bypass ameliyatından sonra
standart miktarda kilo verilmez. Kilo verme oranını yapılan ince bağırsak
bağlantıların uzunluğu ve vücut kitle indeksi dediğimiz boy, kilo oranı
belirler. Örneğin boyu bir 160 cm kilosu
100 kg olan birisi aynı rny gastrik
bypass ameliyatı olduğu zaman 30 - 35 kilo verirken boyu 160 cm kilosu 150 kg olan birisi ise 45- 50 kilo
verecektir. Öte yandan kişinin yaşam tarzını nasıl değiştirdiği de verilecek
kilo miktarını yakından etkiler. Örneğin sağlıklı beslenenler ve düzenli
egzersiz yapanlar daha iyi oranda kilo verirler. Yapılan araştırmalar rny gastrik bypass ameliyatından bir
yıl sonra kişilerin ortalama başlangıç kilolarının %30-40’nı verebildiklerini göstermektedir.
Örneğin başlangıç kilosu 100 kg olan
biri rny gastrik bypass ameliyatından
ortalama sonra şöyle oranlarda kilo verir:
|
Süre |
Başlangıç: 100kg |
Kilo verme oranı (%) |
|
6. Hafta |
90kg |
%10 |
|
3. Ay |
85kg |
%15 |
|
6. Ay |
80kg |
%20 |
|
9. Ay |
75kg |
%25 |
|
12. Ay |
70kg |
%30-35 |
Deneyimli cerrahlar tarafından yapılan
rny gastrik bypass ameliyatına bağlı
komplikasyon oranları safra kesesi ya da apandisit ameliyatlarından farklı
değildir.
Dolayısıyla obezite cerrahisine bağlı
meydana gelen nadir komplikasyonlar medya hemen haber yapmakta ve bu yüzden obezite
cerrahisinden fayda görebilecek pek çok hastaya tereddütler yaşatılmaktadır.
Hastalar bu gibi haberleri dikkatte almasalar bile onların aileleri,
arkadaşları ve çevreleri ameliyattan fayda görebilecek insanları oldukça
olumsuz bir şekilde etkilemektedirler.
Rny gastrik bypass ameliyatından sonra her türlü ameliyatlardan sonra görülebilen kanama, akciğer
enfeksiyonları, tromboemboli, karın içi organ yaralanmaları ve cilt
enfeksiyonları gibi sorunlar yaşanabilir.
Rny gastrik bypass ameliyatı oldukça etkili bir ameliyatla zayıflama yöntemidir. Rny gastrik bypass ameliyatının en önemli avantajı yenilen
gıdaların emilimini önemli oranda azaltmasıdır. Örneğin tüp mide ameliyatından
sonra 100 kalorilik bir yemek yediğiniz zaman tamamı ince bağırsaktan emilirken
gastrik bypass ameliyatı yapılanlarda 25-30 kalori emilmez. Öte yandan Rny gastrik bypass ameliyatı reflü
sorunları olanlarda oldukça etkilidir ve reflü şikayetlerini neredeyse tamamen
ortadan kaldırır. Dolayısıyla zayıflama ameliyatına ihtiyacı olanların reflü ve
mide fıtığı gibi sorunları da varsa rny gastrik bypass ameliyatı tercih
edilmelidir.
Rny gastrik bypass ameliyatı olanlar tüp mide ameliyatının aksine sıvı beslenme
dönemleri daha kısadır. Genellikle ilk birkaç gün sıvı, sonra püre sonra da
katı yiyecek yemeye başlarlar. Çünkü rny gastrik bypass ameliyatında tüp mide ameliyatında pilor dediğimiz midenin
çıkış kısmı devre dışı kalmıştır. Dolayısıyla yeni küçük midenin ince bağırsak
bağlantısı sürekli açıktır ve basınç artışına yol açmaz.
Rny gastrik bypass ameliyatından sonra örnek beslenme
şemasını Blog kısmında ki makaleler arasında bulabilirsiniz.
Rny gastrik
bypass ameliyatı fiyatlarını hastanelerin fiyat politikası,
cerrahın deneyimi ve hastanın genel sağlık problemleri belirler. Ancak maalesef
tüp mide ameliyatları gibi rny gastrik bypass ameliyatları da artık ameliyatı
talep eden kişiler tarafından bir ürün gibi algılanmakta, ameliyatı yapan
kurumlar tarafından da bir ürün gibi satılmaktadır. Oysa hiçbir ameliyat
fabrikasyon üretilen ve satılan ürünlere benzemez.
Rny gastrik
bypass ameliyatı olacakların önceliği cerrahın bilgisi
becerisi ve deneyimi olmalıdır. Kesinlikle reklam yoluyla en ucuz fiyat veren
hastane ve cerrahlardan uzak durulmalıdır.
Rny gastrik bypass ameliyatı teknik olarak ortalama bir saat civarında sürer. Ancak hastanın ameliyathaneye götürülmesi, uyutulmak için hazırlanması, uyuduktan sonra ameliyat masasına pozisyon verilmesi, silinmesi, örtülmesi, laparoskopik cihaz bağlantılarının yapılması, ameliyatın gerçekleştirilmesi, hastanın uyandırılması ve derlenme odasında kendisine gelinceye kadar tutulması, ameliyathaneden yattığı odaya kadar nakil edilmesi ise zaman alır. Bu yüzden hastanın ameliyat için odasından çıkıp yeniden odasına dönünceye kadar geçen zaman bazen 2-3 saati bulabilir
Rny gastrik bypass ameliyatından sonra ortalama iki gece hastanede kalınır.
Genelde su geçirmez spançlar ile taburcu günü hastanede ya da eve gidince duş alınır. Gerekmedikçe pansuman yapılmaz.
Genellikle küçük cilt dikişleri kendiliğinden emilen dikişler ile dikildiği için dikiş alınmaz pansuman yapılmaz.
Dikiş yerindeki kabuklar dökülmedikçe ve yara yeri iyice kapanmadıkça havuza ve denize girilmez. Yara iyileşmesi iyi olanlar ortalama ameliyattan on gün sonra havuza ve denize girebilirler.
Rny gastrik bypass ameliyatından sonra etkili bir kilo kaybı için spor ve egzersiz yapmak şarttır. Egzersiz aynı zamanda genel sağlık durumu için de önemlidir. Rny gastrik bypass ameliyatı sonrası erken dönemde sadece yürüyüş önerilir. İlerleyen zamanlarda ise daha ağır egzersizler temkinli şekilde yavaş yavaş yapılabilir.
Rny gastrik bypass ameliyatı laparoskopik denilen kapalı teknikle yapıldığı için ameliyat sonrası süreç ağrısız ve oldukça konforludur. Bu yüzden masa başı işler yapanlar 3-4 gün sonra işlerin başına dönebilirler. Ağır işlerde çalışanların ise bir ay süreyle aşırı ağılık kaldırılmamaları gerekir.
Alkol hem yüksek kalorisi yüzünden hem de toksik özelliğinden dolayı sağlığı olumsuz etkiler. Alkol sıvı özelliği nedeniyle rny gastrik bypass ameliyatı sonrası mide içinden hızla akarak ince bağırsaklara geçer ve emilir ve kalori olarak yağa dönüşür. Rny gastrik bypass ameliyatı sonrası alkol kullananlar iyi oranda kilo veremedikleri gibi zaman içinde verdikleri kiloyu da yavaş yavaş geri alırlar. Bu yüzden Rny gastrik bypass ameliyatı olmayı düşünenlerin alkol alışkanlığından vazgeçmeleri gerekir.
Alkol gibi sigara da zehirli özelliğinden dolayı sağlık için son derece zararlı bir alışkanlıktır. Sigara içenlerde rny gastrik bypass ameliyatı sonrası mide ülseri ve gastrit gibi şikayetler daha sık görülür.
Rny gastrik bypass ameliyatı sonrası önerilen beslenme tarzına uyulmadığı zaman geri kilo alınır. Kilo almanın asıl nedeni midenin büyümesi değildir. Çünkü rny gastrik bypass ameliyatı sonrası kilo alanların asıl problemi porsiyonların artması değildir. Asıl sorun sürekli ve azar azar beslenmektir. Özellikle yüksek kalorili abur cubur tüketilmesi çikolata tatlı gibi gıdalara yönelinmesi kuru yemişlerin sık tüketilmesi kilo almaya yol açar. Bu yüzden rny gastrik bypass ameliyatından sonra kilo almamanın yolu doktorunuzun tavsiyelerine kesinlikle uymaktır.
Rny gastrik bypass ameliyatı sonrası ilk yıl oruç tutulması önerilmez. Çünkü ameliyat sonrası porsiyonlar zaten çok azalmıştır ve kişinin bir defada yiyebileceği miktar dolayısıyla kısıtlıdır. Bu yüzden uzun süreli açlık ve susuzluk kişiyi olumsuz etkileyebilir. Ancak bir yıl geçtikten sonra uyum süreci kolaylaşır ve kişi oruç tutup tutamayacağına deneme yanılma yoluyla karar verebilir. Oruç tutmayı tolere edemeyenlere kesinlikle tutmaları önerilmez.
Rny gastrik bypass ameliyatı sonrası dengeli ve sağlıklı beslenerek kilo verenlerde cilt gevşemesine bağlı sarkma daha az görülür. Ancak cildin çok genişlemesine yol açan aşırı kilolular da rny gastrik bypass ameliyatı sonrası kilo verince cilt sarkmaları daha çok görülür. Genel olarak gençlere oranla yaşlılarda, erkeklere oranla kadınlarda daha fazla sarkma görülür.
Rny gastrik bypass ameliyatı sonrası oluşan cilt sarkmalarına yönelik estetik ameliyatların zamanlaması oldukça önemlidir. Kural şudur: Kişi rny gastrik bypass ameliyatı sonrası en düşük kiloya gelir ve bu kilosunda altı ay boyunca kaldığı zaman ameliyat planı yapılır. Dolayısıyla cilt ameliyatları için rny gastrik bypass ameliyatı sonrası en az bir buçuk yıl geçmelidir. Aksi taktirde olası geri kilo alımına bağlı ciddi cilt ve görünüm sorunları yaşanır.
Rny gastrik bypass ameliyatı olan çoğu kadın hasta aşırı kiloları nedeniyle kısırlık sorunu yaşamışlardır. Kısırlık sorunu kilolu olmaya bağlı olanlar tüp bebek tedavisinden de fayda görmemişlerdir. Dolayısıyla rny gastrik bypass ameliyatı sonrası kilo verilmesi ile daha ilk aylarda bile hamile kalınabilir. Bu olasılık yüzünden rny gastrik bypass ameliyatı sonrası kişi mutlaka gebe kalmaktan korunulmalı ve gebelik ameliyattan en az bir yıl sonrasında planlanmalıdır.
Obezite durumu sadece ağırlık sorunu değildir. Obeziteye bağlı çok sayıda hastalık da meydana gelir. Tip 2 şeker hastalığı bunların başında gelir. Tip 2 şeker hastalığını tetikleyen ise insülin direncidir. Diğer yandan yüksek tansiyon reflü astım eklem sorunları gibi daha pek çok sorun obezite durumunda görülür. Rny gastrik bypass ameliyatı sonrası ameliyatın hem kilo verdiren etkisi hem de hormonal etkisinden dolayı şeker hastalığı ya tamamen düzelir ya da kullanılan ilaç dozu azalır. Ayrıca varsa yüksek tansiyon, horlama, astım gibi şikayetler de gastrik bypass ameliyatı sonrası kaybolur.
Rny gastrik bypass ameliyatı sonrası hızlı kilo kaybına bağlı saç dökülmesi olabilir ancak bu dökülme kalıcı değildir. Bir kaç ay içerisinde dökülen tüm saçlar yeniden çıkar. Saç sağlığı için yeterli protein ve vitamin desteği gereklidir.
Rny gastrik bypass ameliyatı sonrası çoğu hasta kilo kaybına bağlı üşüme hissedebilir. Nedeni bizi koruyan ve ısıtan yağ dokusunun hızlı bir şekilde kaybedilmesidir. Bu duruma zaman içerisinde adaptasyon gelişir.
Rny gastrik bypass ameliyatı sonrası taburcu olanların ilk 10 gün kan sulandırıcı kullanılması önerilir. İlk 3 ay mide asidini azaltan ilaçların kullanılması gerekir. Vitamin ve mineral desteğine ise yapılacak testlere göre karar verilir.
Rny gastrik bypass ameliyatı sonrası 45 günde, altıncı ayda, birinci yılda, 18 ayda ve ikinci yılda kan testleri yaptırmalıdır. Daha sonra duruma göre yıllık kan testleri yapılır. Genel olarak şu testler yapılır: Hemogram, kan şekeri, üre, kreatin, ürik asit, ast, alt, albümin, TSH, PTH, ferritin, Vitamin B12, D vitamini, Trigliserid, Total kolesterol, HDL, LDL ve gerekirse HbA1c Her kontrolde hangi tahlillerin tekrar her kontrol zamanında hangi kan tahlillerinin yapılması gerektiğine kontrolü yapan doktor kararı verir ve tüm tahlillerin her defasında yapılmasına gerek yoktur. Örneğin D-vitamini tahlili çoğu kamu sağlık kuruluşunda kısıtlıdır ve özel kuruluşlarda ise aşırı pahalıdır. Bu yüzden D-Vitamini tahlili yapmak yerine dengeli biçimde takviyesini vermek daha mantıklıdır. Rny gastrik bypass ameliyatı sonrası altıncı ayda kişinin safra kesesi alınmamış ve ameliyat öncesi safra kesesinde taş saptanmamış ise safra kesesine yönelik bir ultrason yapılır. Çünkü hızlı kilo kaybına bağlı safra taşı görülme olasılığı %30 civarındadır. Safra kesesinde taş saptandığında ameliyat önerilir. Rny gastrik bypass ameliyatı sonrası böbrek taşı oluşma olasılığı da artar. Bu yüzden üriner sistem ultrasonu da yaptırılmalıdır.
Rny gastrik bypass ameliyatı ya da diğer obezite cerrahisi yöntemlerini olabilmek için yaş sınırı 18- 65 arası kabul edilir. Ancak bazı durumlarda 18 yaş altı ve 65 yaş üstü kişiler için de rny gastrik bypass ameliyatı uygulanabilir
Rny gastrik bypass ameliyatı eğer tekniğine uygun yapılmamış ve mide gerekenden daha büyük bırakılmışsa yeniden ameliyat düşünülebilir. Bazen daha etkili kilo kaybı için bağırsak ölçüleri değiştirmek faydalı olabilir.
Rny gastrik bypass ameliyatı acil yapılması gereken ameliyatlardan farklıdır. Bu tür ameliyatlar planlı yapılmalıdır. Çünkü obezite durumunda kişi hem anesteziye hem de cerrahiye ait ciddi sorunlar yaşayabilir. Yapılan araştırmalar rny gastrik bypass ameliyatı öncesi bir miktar kilo verenlerde daha az komplikasyon görüldüğünü kanıtlamıştır. Obezite durumunda sadece cilt altı değil karın içinde de aşırı yağ birikir. Aynı zamanda karaciğerde çok daha büyük ve yağlı hale gelir. Bu durum kapalı yapılacak ameliyatı oldukça güçleştirir. Bunu şöyle düşünebilirsiniz; Tıka basa eşya ile dolu bir odayı hayal edin. Bu odada ihtiyacınız olan bir eşyayı kolay bulabilir misiniz? Hadi buldunuz diyelim kolayca çıkartabilir misiniz? Ameliyat öncesi kilo verince önce karın içindeki yağlar azalacak ve karaciğer küçülecektir. Karın içindeki yağ ve karaciğer hacminizi azaltmazsanız ameliyatınızı yapacak cerrahta tıpkı sizin gibi aradığı eşyayı adeta bir oda olan karın içinizde ki mide ve bağırsaklarınızı zor görecek ve ameliyatınız riskli olacaktır. Bu yüzden daha risksiz bir gastrik bypass olmak için ameliyat öncesi toplam vücut ağırlığının en az %5’ini vermek çok daha güvenli bir ameliyat olmaya yardımcı olacaktır.
